Navigieren in Gemeinde Valsot

Istorgia

Il cumün da Tschlin ha surgnü seis nom da l'abitadi principal chi's rechatta da la vart schnestra da l'En sün üna terrassa sün ün'otezza da circa 1'500 meters sur mar. Al cumün appartegnan eir las fracziuns da Strada e Martina e diversas fracziuns plü pitschnas sco San Niclà, Chaflur, Chasura, Sclamischot, Vinadi ed Acla da Fans. Il cumün da Tschlin ha 448 abitantas ed abitants. La majorità discuorra rumantsch ed es da confessiun refuormada. In documaints vegls cumpara Tschlin suot las denominaziuns Ciline, de Sline, in vico Cilinis o Schlines. Fin l'on 1943 d'eira üsità il nom tudais-ch Schleins. A partir dal 12avel tschientiner promovaiva la clostra Mariamunt a Damal (Italia) la colonisaziun interna tras colonists da lingua tudais-cha. I'l temp medieval tampriv appartgnaiva il Vnuost a la Currezia e fuormaiva insembel cull'Engiadina Bassa ün cuntadi. Tenor il dret ecclesiastic appartgnaiva il Vnuost pervi da quai fin dal 1816 a l'ovais-chia da Cuoira. La baselgia da San Plasch es gnüda fabrichada dal 1515 danövmaing in stil gotic. Da la baselgia da San Jon Battista exista daspö l'incendi dal cumün l'on 1856 be plü il clucher. La data da la separaziun ecclesiastica ed uschè eir politica da Ramosch nun es cuntschainta. La refuormaziun es gnüda introdütta dal 1545. A Martina vaiva lö minch'on üna gronda reuniun, l'uschè nomnada «Landsprache» cun partecipaziun da persunas d'uffizi da Danuder e deputats dals tribunals da l'Engiadina Bassa e dal Vnuost. Eir rapreschantants da l'ovais-chia da Cuoira e da las clostras da Mariamunt e da Müstair d'eiran da la partida. Quista reuniun vaiva lö fin i'l 16avel tschientiner. Eir la cumposiziun territoriala da la drettüra gronda da quel temp es interessanta. La drettüra «Remüs» (Ramosch, Tschlin e Samignun) e las drettüras da Stalla-Avras (Baiva ed Avras) fuormaivan insembel üna drettüra gronda. I'ls ons 1621/22, dürant ils Scumpigls Grischuns, sun las fracziuns da Tschlin gnüdas desdrüttas per gronda part. La fracziun da Chaflur plütost gronda nun es gnüda refabrichada cumplettamaing. Dal 1652 s'ha l'Engiadina Bassa cumprada libra da l'Austria. Pür dal 1868 s'haja reglà il cunfin cull'Austria. Fin avant pacs tschientiners prevalaiva la cultivaziun da chomps ill'agricultura. Daspö la seguonda mità dal 20avel tschientiner predominescha la producziun da lat e da charn. Dal 15avel tschientiner fin al 19avel tschientiner gniva vendüda blera laina a las salinas da Hall i'l Tirol. L'agricultura e l'economia forestala sun sectuors economics importants a Tschlin: ün terz dals impiegats lavura in quist sectur. La gronda part da las abitantas e dals abitants lavura però i'l sectur terziar (servezzans), ils motivs sun la situaziun dal cumün in vicinanza dal cunfin ed il territori deliberà da dazi da l'Acla da Fans.

Ramosch es situà sün üna spuonda sulagliva da l'Engiadina Bassa, immez l'uschè nomnada fanestra geologica da l'Engadina Bassa, sün ün'otezza da 1'230 meters sur mar. Il cumün cun sias trais fracziuns da Ramosch, Vnà e Seraplana e la pitschna fracziun Raschvella ha s-chars 500 abitantas ed abitants. La populaziun es per gronda part da confessiun evangelica e da lingua rumantscha. La cultivaziun da chomps e da granezza d'eira importanta fin al 20avel tschientiner. Las terrassas construidas per quel intent dan amo adüna la taimpra al paesagi. I'l sectur primar (agricultura ed economia forstala) lavura circa ün deschavel da la populaziun da Ramosch. Var 60 pertschient lavuran i'l seguond sectur (producziun) e circa ün terz i'l sectur da servezzans. Ramosch es gnü nomnà la prüma jada l'on 930 d. Cr. sco vico Remuscie. Divers chats sü Mottata attesteschan cha la regiun intuorn Ramosch d'eira populada fingià i'l temp da bruonz e da fier. Sco punct da partenza d'üna ruta da commerzi frequentada regularmaing sur il Pass dal Fenga in Engiadina es Ramosch dvantà i'l temp medieval tampriv fich important dal punct da vista economic. Implü d'eira la fossa dal Sonch Florinus, chi d'eira preir a Ramosch, il böt da numerus pelegrins. Daspö il 9avel tschientiner es attestada üna baselgia nomnada tenor il sonch. Ün edifizi nouv i'l stil gotic tardiv es gnü construi dal 1522. Ils pelegrinadis s'han padimats cull'introducziun da la refuormaziun l'on 1530. Il segn caracteristic dal cumün es la ruina da «Tschanüff» a l'entrada da la Val Sinestra. Il chastè es gnü fabrichà dal 1256 da Nannes da Remüs, vendü dal 1394 a l'ovais-ch da Cuoira e destrüt dürant scumpigls da guerra plüssas jadas e darcheu refabrichà. L'on 1652 s'han ils abitants da Ramosch deliberats dals signuors austriacs. Il chastè da Tschanüff es gnü abandunà dal 1780. Incendis han desdrüt il cumün plüssas jadas. Dürant ils incendis dal 1880 es ars giò l'inter cumün. La reconstrucziun es gnüda fatta i'l stil talian cun chasas cubicas e tets plats. Vnà e Seraplana sun plü o main restats schaniats dals fös.